ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ ΤΟΝ ΒΗΜΑΤΙΣΜΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΑΥΤΗ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μερικές ημέρες πριν, ένας φίλος στο Face Book μου
έστειλε ένα cartoon, μια φωτογραφία του Σίσυφου, που εργαζότανε
στο σπίτι του επάνω στο laptop του με ένα τεράστιο ογκόλιθο από βιβλία, μικρά
και μεγάλα. Προσπαθούσε να βρει λύση στον προβληματισμό του, εξαιτίας της
τεράστιας αυτής κρίσης που έχει
συγκλονίσει κάθε ρουτίνα και κάθε προβληματισμό!» γράφει η Κλινική Ψυχολόγος Tara Bach, PhD, στο περιοδικό Psychotherapy Networker.
Η αλήθεια είναι ότι η ζωή μας δεν είναι όπως
συνήθως ήτανε, για κανένα από εμάς!
Τον τελευταίο αυτό καιρό, είναι ενδιαφέρον να
ρωτήσουμε «τι πραγματικά συμβαίνει?» Πως μπορούμε
να αντιμετωπίσουμε τους φόβους που φυσιολογικά μας περικυκλώνουν αυτή την πανδημία και που
ανοίγουν με κάποιο τρόπο τις καρδιές μας, σαστίζουν το μυαλό μας, και
τρομοκρατούν τους γύρω μας και τον πλατύτερο κόσμο εν γένει? Το νευρικό μας σύστημα, επίσης αντιλαμβάνεται την
αμεσότητα της κρίσης αυτής, γιατί κανείς
δεν εξαιρείται. Είμαστε ένα μέρος αυτού του ζώντος ιστού της κρίσης και πολλοί
από εμάς θα έχουν αισθανθεί μια πραγματική απώλεια, ή ανύποπτη ταλαιπωρία, και
μεγάλο σπαραγμό.
‘Ολοι γνωρίζουμε ότι οι πανδημίες είναι
σκληρότερες για αυτούς που είναι πιο ευάλωτοι, που είναι λιγότερο εύποροι,
και έχουν τις λιγότερες ευκαιρίες. Αν
αυτές οι ομάδες επιβιώσουν από τον κορονοοιό, είναι πιθανόν να βρεθούν οικονομικά εξουθενωμένοι!
Όμως ενώ αισθανόμαστε τρωτοί, με άπειρο
φόβο, έντονη ανησυχία και ψυχοκινητική διέγερση, μπορούμε συγχρόνως να
αισθανθούμε την πιθανότητα να
ξυπνήσει, αυτό που πιθανόν είναι
κρυμμένο βαθιά μέσα μας, η Αγάπη και η Ευσπλαχνία για τον συνάνθρωπο!
Αυτή
είναι η δυνατότητα που
έχουμε μπροστά μας ακριβώς τώρα!
Αυτή είναι η εποχή που πρέπει να καταλάβουμε
ότι κανείς δεν είναι «΄ενας Ξένος»!
και κανείς δεν είναι «Μόνος»! Έτσι μόνο μπορεί
σε οποιαδήποτε περίπτωση κρίσης και δυστυχίας ,να αφυπνίζεται η αγάπη
και η ευσπλαχνία σε όλες τις καρδιές!
Σας καλώ λοιπόν να ρωτήσετε τον εαυτόν σας,
αντικρύζοντας αυτό το συλλογικό «βάσανο», ποια μπορεί να είναι της καρδιάς σας
το βαθύτερο επίπεδο επιδίωξης?
Τι θα αγγίξει την καρδιά σας περισσότερο και τι
θα σας προσδώσει την τρυφερότητα και την γαλήνη στην ψυχή σας, ενάντια του
φόβου? Πρέπει το συντομότερο να ξεφύγουμε από την κατάσταση της απειλής αυτής, γιατί είναι φοβερά
στρεσσογόνος και γιατί πιθανόν μειώνει το ανοσοποιητικό που οδηγεί σε λοιμώξεις!
ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ (ISOLATION AND SELF-CARE)
Ο ιδρυτής του TRAUMA CENTER Ψυχίατρος Bessel van der Kolk MD, υποστηρίζει ότι εάν θέλουμε να διατηρήσουμε
την πνευματική μας υγεία τώρα, κατά την
διάρκεια
του lock-down εξαιτίας του κορονοϊού και να αποχωριστούμε
τις συνήθεις δομές της ζωής μας, πρέπει
να καταλάβουμε ότι ο εγκέφαλος μας είναι ανάγκη να λειτουργήσει σωστά σε εποχή
που υπάρχει μια καθολική κρίση και που χρειαζόμαστε πρακτικές που να είναι
εύκολες στην εφαρμογή τους.
1.
ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΣΤΑΘΟΥΜΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ Ο ΕΝΑΣ ΜΕ ΤΟΝ
ΑΛΛΟ! ΠΩΣ ΟΜΩΣ?
Μέσα από την ζεστασιά της φωνής μας και του προσώπου
μας! Εξάλλου αυτός είναι ο πρωταρχικός τρόπος της ανθρώπινης επικοινωνίας.
Είναι ενας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να βρούμε το εσωτερικό μας καταφύγιο αγάπης μέσα μας.
Έτσι εάν εκμεταλλευθούμε το Facebook και το Skype , ώστε να βιώσουμε την παρουσία των αλλων,
είναι λογικό και η ανησυχία μας να μειωθεί αισθητά.
Μια παροιμία λέει, «μπορεί κάποιος να
παραμείνει μόνος στο σκοτάδι, αλλά χρειάζονται
δύο, για να επιτραπεί στο φως να λάμψει ανάμεσά τους! Η ικανότητα μας, είναι να μπορούμε πάνω
από τις λέξεις να είμαστε παρόντες με το σώμα μας, για να συναισθανθούμε την
δύναμη της ζωής σε κάθε στιγμή!
Ακόμη, όπως διαχειριζόμαστε την φυσική μας
προσέγγιση με τους άλλους, έχουμε ακόμη
επιλογές που θα μας κάνουν ικανούς να διακρίνουμε μεταξύ της εξωτερικής
πανδημίας και της πανδημίας που μπορούμε να δημιουργήσουμε εντός μας.
2.
ΤΟ ΚΟΥΡΑΓΙΟ
Το κουράγιο δεν σημαίνει την απουσία του φόβου,
αλλά την ικανότητα να ενεργούμε δημιουργικά κατά την παρουσία του φόβου.
Μερικοί ασφαλείς τρόποι για να
κινητοποιήσουμε την ικανότητα μας για κουράγιο, είναι να δημιουργήσουμε με ηρεμία στιγμές με τον νου μας και ευθυγραμμισμένες με τον
εσωτερικό μας εαυτό, ακόμη και αν υπάρχει φόβος και λύπη για τον κόσμο τώρα.
Ο Dan SIEGEL MD, συγγραφέας του βιβλίου “The Science and Practice of Presence”γράφει ότι πρέπει να γλυτώσουμε τον εγκέφαλό
μας από την κατάρρευση του σώματός μας, δημιουργώντας
στιγμές περίσκεψης. Αυτό είναι το κλειδί για να αποδεχτεί κανείς τις προκλήσεις
της ζωής κατά την διάρκεια της πανδημίας. Φυσικά η αποδοχή δεν σημαίνει
ότι χάνεις ελπίδα. Σημαίνει να
αποδέχεσαι τα πράγματα όπως είναι και να
είσαι ικανός να δράσεις με σοφό και οξυδερκή τρόπο. Η έρευνα αυτή ξεκαθαρίζει 3
πυλώνες: προσοχή, ηρεμία και καλή διάθεση, απαραίτητους για
οτιδήποτε κάνουμε, ώστε να είμαστε πιο
ευτυχισμένοι και πιο υγιείς; οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές στην φυσιολογία μας;
μειώνουν το στρες; ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό; καλυτερεύουν την λειτουργία
του καρδιοαγγειακού και επαυξάνουν ένα σημαντικό ένζυμο, το telomerase; αυτό κρατά τα κύτταρά μας υγιή και καθορίζει
τα συναισθήματα μας, την προσοχή μας, την σκέψη μας και την συμπεριφορά μας.
Το USDA δίνει τις εξής πληροφορίες, ώστε ο εγκέφαλος
μας να λειτουργεί στο βέλτιστο της ικανότητας του.
3. «Η ΠΙΑΤΕΛΑ ΤΟΥ ΥΓΙΟΥΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ» (The Healthy Mind Platter)
1.Χρόνος εσωτερικής περίσκεψης: yoga, εσωτερικός διαλογισμός.
2.Ωρα επαφής: Βρέστε την ώρα να επικοινωνήσετέ με άλλους ανθρώπους, παρόλο ότι δεν υπάρχει η
φυσική παρουσία.
3.Ωρα συγκέντρωσης: Διαβάζοντας ένα βιβλίο!
Μείνετε με τον εαυτό σας χωρίς παρενόχληση από κάτι ή κάποιον. Όταν έχουμε σε
έναν μόνο στόχο την προσοχή μας, ενδυναμώνουμε την ανάπτυξη του εγκεφάλου μας. Διατηρώντας
σε ένα συγκεκριμένο στόχο την προσοχή μας, μαθαίνουμε περισσότερο, θυμόμαστε
περισσότερο, απολαμβάνουμε περισσότερο την εμπειρία.
4.Ωρα παιχνιδιού: Σημαίνει να κάνουμε κάτι που
θα μας κάνει να γελάσουμε, να είμαστε αυθόρμητοι, χωρίς κριτική αν κάνουμε το
σωστό ή λάθος. Πολύ συχνά οι ενήλικες χάνουν την παιχνιδιάρικη αίσθηση τους,
αλλά για να συνεργαστούμε με την πανδημία, πρέπει να διατηρήσουμε το χιούμορ μας και την ζωτικότητα μας ζωντανή.
5.Ωρα της φυσικής μας υγείας: Συγκεντρωθείτε στην κίνηση του σώματος σας ή χορεύοντας.
6.Ωρα ηρεμίας: Πλήρης ακινησία, μην κάνετε
τίποτα. Παγώστε. Συνειδητή εγκατάλειψη του εγκεφάλου ώστε να τον αφήσετε να περιπλανάται.
7.Ωρα ύπνου: 7-9 ώρες καλού ύπνου. Οι νευρώνες
αναπαύονται.
4. Η ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Θα πρέπει να κάνουμε κάτι περισσότερο από το να
καθόμαστε μπροστά στην TV χωρίς αμοιβαία συμμετοχή με τις γνώριμες μας
φωνές και πρόσωπα. Μερικές κοινωνίες έχουν ήδη προχωρήσει πέρα από το να
διατηρούν την φυσική απόσταση με τους αλλους.
Παράδειγμα!
Στην γειτονιά μου, γράφει ο doctor Bessel KOLK, έχουμε προχωρήσει περισσότερο, δημιουργώντας
ένα τρόπο, ώστε να μαγειρεύουμε ο ενας για τον άλλο και να φροντίζουμε έτσι ο
ενας τον άλλο. Αφήνουμε έξω από το σπίτι του άλλου φαγητό και μετα μέσω του FACE-BOOK ή του SKYPE διασκεδάζουμε τρώγοντας συγχρόνως, μιλώντας
και σχολιάζοντας το φαγητό, τα διάφορα γεγονότα
της ημέρας και πίνοντας το κρασάκι μας στην υγειά μας!!!!
5. Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
Μια άλλη άποψη για να φροντίσουμε τους εαυτούς μας και να ενεργοποιήσουμε
τον εγκέφαλο μας, είναι να δημιουργήσουμε μια τακτική ώρα φυσικής άσκησης που
να μπορούμε να ασκήσουμε το σώμα μας on line και με αλλους. Όταν δεν ασκούμε το σώμα μας, η ψυχή
μας θα αρρωστήσει.
Εξάλλου η ακινησία είναι ένα μεγάλο χαρακτηριστικό του ορισμού του «ψυχικού
τραύματος». Οι ειδικοί γνωρίζουν πλέον, ότι το ψυχολογικό τραύμα είναι μια φυσική
κατάσταση που το άτομο δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Ως εκ τούτου εάν είμαστε ικανοί να ασχοληθούμε και να κάνουμε κάποια σωματική άσκηση, η
οποιαδήποτε άλλη δράση, όπως διάβασμα,
κάθε είδους γράψιμο π.χ. ποιημάτων, ή οτιδήποτε κειμένου ή σχολίων, ζωγραφική,
μαγειρική, κάποιου είδους πλέξιμο ή
ράψιμο, ή κάποια οποιαδήποτε επισκευή
που θα απασχολήσει το μυαλό μας, θα είναι σημαντικό για την υγεία μας και για να
αποφύγουμε την πανδημία που μπορεί να δημιουργήσουμε «εντός μας».
Είναι σημαντικό να παραμένουμε ζωντανοί και δραστήριοι αυτή την εποχή και να απασχολήσουμε
τις λειτουργίες του εγκέφαλου μας που μπορούν
να μας κρατήσουν ζωντανούς και ενεργούς.
Εχουμε όλοι παρακολουθήσει ζωντανές στιγμές στο
INTERNET , των Ιταλών
που τραγουδούσαν ο ενας στον άλλο από τα μπαλκόνια τους! Ακόμη και στην Αμερική,
στην Βοστώνη, οι Αμερικανοί έχουν υιοθετήσει αυτή την τακτική του τραγουδιού
στα μπαλκόνια, πράγμα μη συμβατό και
στην νοοτροπία τους.
Τελευταία
και στον Ελληνικό χώρο έχουν παρατηρηθεί συναυλίες υπαίθριες, ‘εξω από τα
Νοσοκομεία, με «πλακάτ ενθαρρυντικά» και με ευχές για «ΑΝΑΡΡΩΣΗ»!
Μπορούμε να μάθουμε πολλά σχετικά με το πώς να
διαχειριστούμε τα μετατραυματικά επακόλουθα
της πανδημίας, προσπαθώντας να την καταλάβουμε και να την διαχειριστούμε
σύμφωνα με τις γνώσεις που έχουμε για το «ψυχολογικό τραύμα » γενικότερα.
Όπως έχει παλαιότερα αναφερθεί, οι άνθρωποι που
πάσχουν από ψυχολογικό τραύμα, ζουν στο παρελθόν και δεν ζουν στην τρέχουσα ζωή τους.
1.
ΔΙΑΧΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΜΑΣ ΣΕ ΩΡΕΣ,
Είναι πολύ Σημαντικο, ώστε να μην καταρρεύσουν
οι λειτουργίες του Εγκεφάλου.
Ακόμα και σε αυτή την περιορισμένη εποχή τοι lockdown που ζούμε, υπάρχουν πολλά πράγματα προς αυτή την
κατεύθυνση.
Όπως αντιμετωπίζουμε την ζωή μας, πρέπει και να
διαμορφώσουμε την ζωή μας σύμφωνα με τις απαιτήσεις του
εγκεφάλου μας, σχεδιάζοντας ένα ημερήσιο πρόγραμμα.
Παράδειγμα
Στις 8 το πρωί ξεκινάμε την ημέρα μας κάνοντας γιόγκα-γυμναστική.
Από 9 μέχρι 9.30 ασχολούμαστε με τα παιδιά μας
σε χαρούμενες δράσεις ‘ή υποχρεώσεις, που τους ενδιαφέρουν και από τις 11 ως
τις 12, βρισκόμαστε στο Face Book με τους συνεργάτες μας ή με 1-3
φίλους μας.
Μετα αρχίζουμε να δουλεύουμε και στις 4 το απόγευμα
μαγειρεύουμε ένα φαγητό ‘όπου θα αφήσουμε στην πόρτα ενός φίλου, που θα το απολαύσουμε μαζί μέσα από το Skype. Όταν διαιρούμε την ημέρα μας, είναι σημαντικό
για την δομή του εγκεφάλου μας και για να μην καταρρεύσει το σώμα μας.
Έτσι λοιπόν διαιρώντας τον χρόνο μας με συγκεκριμένους ρυθμούς,
είναι αυτό που κάνουμε οι ιατροί της ψυχικής υγείας για να βοηθήσουμε
ανθρώπους που υποφέρουν από ψυχολογικό τραύμα, γράφει η Esther Perel MA, LMFT, στο άρθρο της, “Couples Under Quarantine”.
Σε μια περίοδο σαν αυτή, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε
ότι ο συνειδητός μας εγκέφαλος είναι ένα τμήμα του εαυτού μας και σαν ψυχοθεραπευτές του εαυτού μας, είναι σημαντικό να
διαπιστώσουμε ποιες είναι οι απώλειες των καθημερινών μας συνηθειών, τον τρόπο
με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ζωή, τον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε με τους ανθρώπους γύρω μας, μέχρι
τώρα.
Όμως υπάρχει και πιθανότητα να κάνουμε
συζητήσεις που ποτέ δεν κάναμε, να εξομολογηθούμε στους κοντινούς μας ανθρώπους
πράγματα που ποτέ δεν είπαμε και να κάνουμε σκέψεις πρωτόγνωρες. Το πως
διαχειριζόμαστε απώλειες και ευκαιρίες, έτσι θα διαμορφώσουμε και τις εμπειρίες
μας στις επόμενες εβδομάδες και μήνες.
Η πανδημία του κορονοϊού θα δημιουργήσει πολύ
πόνο και βάσανα. Αλλά επίσης θα μας αναγκάσει να αναθεωρήσουμε ποιοι είμαστε, ποιες είναι οι
αξίες μας και τελικά θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε την καλύτερη ερμηνεία του
εαυτού μας.
Ο J.Krishnamurti έγραφε:¨Δεν υποστήριξα ότι πρέπει να
απελευθερωθείς από τον φόβο. Την στιγμή που θα προσπαθήσεις να απελευθερώσεις
τον εαυτό σου από τον φόβο, δημιουργείς μια αντίσταση εναντίον του φόβου. Η αντίσταση
σε κάθε μορφή, δεν αποκλείει τον φόβο. Αυτό που χρειάζεται, παρά την διαφυγή, η
τον έλεγχο, η την καταπίεση ή οποιαδήποτε άλλη αποφυγή, είναι βασικό να καταλάβεις τον φόβο. Αυτό σημαίνει, να τον
παρακολουθήσεις επισταμένηa, να μάθεις ακριβώς γι’ αυτόν, και να έρθεις
κατευθείαν σε επαφή με αυτόν. Έτσι μόνο θα γνωρίσεις τα πάντα για τον φόβο, όχι για να αποδράσεις από αυτόν, όχι για να τον
αντισταθείς, αλλά γιατί μέσα από το «κουράγιο»
να ενεργήσεις δημιουργικά κατά την παρουσία του φόβου.
Κατά την διάρκεια της σημερινής πολύ αγχώδους
εποχής, που ο φόβος της μόλυνσης επισκιάζει κάθε κίνηση μας, μια από τις
μεγαλύτερες προκλήσεις είναι να αναγνωρίσουμε ότι η φυσική απομόνωση δεν
σημαίνει αναπόφευκτα
αποχωρισμό από τους άλλους, ακόμη και αν το
μέσον είναι virtual, δεν σημαίνει αναπόφευκτα και μοναξιά και συναισθηματική απομόνωση. Ακόμη
και αν και αν ελέγχουμε την φυσική
μας προσέγγιση με τους άλλους, έχουμε
ακόμη επιλογές που μας κάνουν ικανούς να διακρίνουμε μεταξύ της εξωτερικής
πανδημίας και της πανδημίας που μπορεί να δημιουργήσουμε εντός μας!
